Daniel Neufeld

---

Życiorys

Daniel Neufeld to postać, która swój intelektualny rozwój rozpoczęła w żydowskiej szkole religijnej, zlokalizowanej w Praszce, a swoją edukację kontynuował w szkole wydziałowej w Wieluniu. W 1838 roku zainicjował działalność edukacyjną, zakładając szkołę podstawową dla żydowskich chłopców, gdzie stawiano na naukę języków obcych oraz propagowanie idei judaizmu postępowego.

W okresie od 1840 do 1860 roku pełnił rolę dyrektora w szkole w Częstochowie, która miała podobny profil. Około 1860 roku Neufeld przeniósł się do Warszawy, a rok później założył tygodnik w języku polskim, zatytułowany „Jutrzenka”. Mimo braku bezpośredniego wsparcia dla powstania styczniowego, jego pismo zostało objęte zakazem przez władze carskie w 1863 roku, co doprowadziło do aresztowania Neufelda i jego zesłania do Czelabińska na dwa lata.

Po powrocie do Warszawy nie mógł już prowadzić działalności publicystycznej z powodu represji ze strony zaborcy. Skupił się natomiast na tłumaczeniu żydowskich modlitewników z hebrajskiego na polski, pisał również wiersze oraz szerzył idee asymilacji i postępowego judaizmu.

Na zakończenie swojego życia osiedlił się w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie objął prestiżową funkcję honorowego prezesa szpitala żydowskiego.

Publikacje

Działalność leksykograficzna

Daniel Neufeld był aktywnym uczestnikiem procesu tworzenia haseł do Encyklopedii powszechnej, w szczególności w zakresie kultury żydowskiej. Jego prace znacząco przyczyniły się do poszerzenia wiedzy na temat tej bogatej i zróżnicowanej tradycji.

Modlitewniki i tłumaczenia

W zakresie tłumaczeń, Neufeldkreatywnie przetłumaczył i zedytował wiele ważnych tekstów, w tym Gnomologię Ojców Synagogi oraz Hagadę Szel Pesach, która przedstawia wspomnienia dotyczące wyjścia Izraelitów z Egiptu. Inne jego prace obejmują Modlitwy dla dzieci izraelskich, Modły starożytnych Izraelitów oraz relację na temat Wielkiego Sanhedrynu paryskiego, który został zwołany przez Napoleona I w 1806 roku. Wszystkie te dzieła miały na celu lepsze zrozumienie historii i kultury żydowskiej.

Tygodnik Jutrzenka

W latach 1861–1863, Neufeld pełnił rolę redaktora w tygodniku Jutrzenka. Ten wpływowy organ stał się platformą dla najbardziej zdecydowanej grupy zwolenników asymilacji, którzy promowali ideę polonizacji Żydów. Przez cały okres swojej działalności, czasopismo opublikowało 121 numerów, zanim zostało zamknięte przez władze carskie.

Poglądy

Chasydyzm

Daniel Neufeld przyjął postawę, która odbiegała od powszechnie panującej krytyki chasydyzmu, co czyniło go wyjątkowym wśród współczesnych mu Żydów. W jego pracach można dostrzec nacisk na edukację wśród chasydów, co ułatwiało zrozumienie oraz akceptację tej grupy.

Osobiste znajomości z cadykami oraz ich wspólnotami miały znaczący wpływ na jego pozytywne nastawienie. Był jedynym publicystą, który w badaniach nad chasydyzmem opierał się na własnych doświadczeniach i uważnych obserwacjach. Zamiast skupiać się jedynie na historii czy powstaniu chasydyzmu, Neufeld koncentrował się na szczegółowym opisie praktyk, modlitw, świąt oraz mody charakterystycznych dla tej społeczności.

Doceniał on solidarność, gruntowną troskę o rodziny oraz znaczenie wychowania ideowego i religijnego, które były w jego oczach kluczowymi aspektami chasydyzmu.

Jednakże wizja chasydów, jaką malował Neufeld, znajdowała uznanie tylko w niewielkich kręgach warszawskich Żydów.

Solidarność

W swoich poglądach Neufeld kładł silny nacisk na konieczność jednolitego stanowiska różnych zasobów żydowskich, takich jak mitnagdim, chasydzi czy intergracjonaliści. Uważał, że jedność może przyczynić się do zakończenia waśni pomiędzy rywalizującymi obozami, co było potrzebne do budowania silnej alternatywy społecznej w regionach dawnej Rzeczypospolitej.

Poprzez zgodę i jednoczenie różnych środowisk, społeczność żydowska mogłaby zyskać wyraźniejszą pozycję w społeczeństwie oraz równouprawnienie w relacjach z innymi mieszkańcami tych terenów.

Akulturacja Żydów

Neufeld były zwolennikiem pełnej akulturacji Żydów w stosunku do Polaków. W swojej wizji widział lekarstwo w wykształceniu i edukacji wszystkich warstw społecznych w społeczności żydowskiej.

Podkreślał znaczenie języka hebrajskiego, a zwłaszcza jego roli w zgłębianiu Biblii, jednak miał świadomość, że jego znajomość wśród Żydów była niewielka. Dlatego też uznawał język polski za kluczowe medium przez które można szerzyć idee postępu. Użycie języka polskiego miało także umożliwić angażowanie Polaków w dyskurs społeczny dotyczący kwestii żydowskich.

Neufeld argumentował, że integracja musi przebiegać głównie na poziomie kulturowym i społecznym, a nie religijnym, a jedność polsko-żydowska miała być niezbędnym warunkiem odzyskania przez Polskę pełnej niezależności.

Miejsce pochówku

Daniel Neufeld spoczywa na cmentarzu żydowskim, który znajduje się przy ulicy Okopowej w Warszawie. Jego grób zlokalizowany jest w kwaterze 2, przy uliczce 1.

---

Oceń: Daniel Neufeld

---