Izrael Sudowicz

---

Życiorys

Izrael Sudowicz przyszedł na świat w 1903 roku w Praszce, znajdującej się w południowo-zachodniej Polsce. Był z wykształcenia agonomem, a w życiu osobistym towarzyszyła mu żona Rachela z domu Rozenblum. Para mieszkała w stolicy Polski, Warszawie, przy ul. Dobrej 13.

Podczas niemieckiej okupacji został uwięziony w warszawskim getcie, gdzie objął stanowisko kierownika Towarzystwa Popierania Rolnictwa wśród Żydów, znanego jako Toporol. Organiza ta miała na celów zwiększenie produkcji żywności dla potrzebujących mieszkańców getta. W tamtym okresie Sudowicz aktywnie wspierał organizacje chalucowe, w szczególności współpracował z HaChaluc, pomagając w stworzeniu fermy na Grochowie oraz wspierając Icchaka Cukiermana w nawiązywaniu kontaktów z przychylnymi Żydom właścicielami farm.

Po brutalnej deportacji do obozu zagłady w Treblince, tragicznie zmarła jego żona Rachela, mająca 34 lata, oraz ich trzyletnia córeczka Jehudit. Również brat Racheli, lekarz Izrael Rozenblum, padł ofiarą tego mrocznego miejsca. W obozie Sudowicz pełnił rolę ogrodnika, wykorzystując swoją wiedzę do pracy w ogrodzie warzywnym, który znajdował się w północno-wschodniej części obozu.

Izrael był członkiem-założycielem Komitetu Organizacyjnego, który został utworzony na przełomie lutego i marca 1943 roku przez grupę więźniów „dolnego obozu” jako początek obozowej konspiracji. Po aresztowaniu Juliana Chorążyckiego, Sudowicz znalazł się w odnowionym Komitecie, który skupiał około dziesięciu członków. Oprócz Sudowicza, w składzie pozostali jedynie Kurland i Salzberg z pierwotnego zespołu. Wkrótce do konspiracji zaczęto przyjmować nowych członków, co spowodowało, że w lipcu 1943 roku liczba uczestników osiągnęła około 60.

2 sierpnia 1943 roku Sudowicz, wykorzystując przebiegły plan, zwabił jednego z nazistowskich SS-manów, Maxa Möllera, do ogrodu warzywnego. Pod pretekstem, że ekipa pracująca przy kopaniu ziemniaków napotkała na trudności, uzyskał czas dla spiskowców, żeby wdarli się do obozowej zbrojowni i skradli składowaną tam broń oraz amunicję. W czasie trwających walk, grupa Sudowicza rzuciła granaty w stronę budynku komendantury. Niestety, Izrael Sudowicz zginął w trakcie tego heroicznego powstania w Treblince.

Wybrana bibliografia autorska

Wśród publikacji autorstwa Izraela Sudowicza szczególne miejsce zajmuje książka zatytułowana Hodowla królików angorskich: praktyczne wskazówki dla hodowców, która została wydana w Warszawie przez wydawnictwo Fołkshilf w roku 1935. Publikacja ta, wydana również przy wsparciu A. Rozensztajna, dostarcza cennych informacji i porad dotyczących hodowli tych wyjątkowych zwierząt.

---

Oceń: Izrael Sudowicz

---